🟦🟦🟦🟦⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜⬜🏅

🔵Opstart

🔵Cognitie (1/5)

⚪Metacognitie

⚪Motivatie

⚪Bevorderen van ZRL

⚪Afronding

Ontdek hoe verschillende cognitieve leerstrategieën bijdragen aan effectief leren.

De component cognitie

Zoals eerder aangegeven, vraagt zelfregulerend leren om een combinatie van drie soorten vaardigheden. Eén daarvan zijn de cognitieve vaardigheden. Cognitieve vaardigheden of strategieën zijn de leerstrategieën die leerlingen gebruiken om nieuwe informatie te verwerken, te onthouden en toe te passen. Deze worden in het onderwijsveld ook wel 'leerstrategieën" genoemd. Ontdek hieronder hoe juf Jolien haar leerlingen laat kennismaken met verschillende leerstrategieën door middel van een carrouselwerking.

In wat volgt, verdiep je jouw kennis over cognitieve leerstrategieën. In de literatuur worden sommige van deze strategieën als meer oppervlakkige en andere als meer diepgaande leerstrategieën worden gedefinieerd. Je ontdekt waarom deze opsplitsing soms wordt gemaakt en welke leerstrategieën er allemaal zijn:

Oppervlakkige cognitieve leerstrategieën

Herlezen: het meermaals lezen van te onthouden informatie
Herhalen: informatie herhaaldelijk bestuderen of opzeggen om deze beter te onthouden.

Diepgaande cognitieve leerstrategieën

Parafraseren: informatie in eigen woorden herformuleren om beter te begrijpen en te onthouden.
Samenvatten: de belangrijkste ideeën uit een tekst of les herformuleren in eigen woorden.
Structureren/organiseren: informatie structureren in logische schema’s, tabellen of mind maps om de verbanden tussen ideeën te verhelderen.
Elaboreren: nieuwe informatie koppelen aan voorkennis door dieper op de stof in te gaan, bijvoorbeeld door aanvullende voorbeelden te zoeken of door zelf verklaringen te formuleren.
Oefenen en toepassen: vaardigheden of kennis in verschillende contexten toepassen om een dieper begrip en automatisering te bereiken.

Oppervlakkige leerstrategieën richten zich vooral op het onthouden van informatie op korte termijn, zonder dat er altijd diep begrip of inzicht ontstaat. Ze kunnen nuttig zijn als eerste stap in het leerproces of wanneer snel feitenkennis nodig is, maar leiden zelden tot duurzame kennisopbouw als ze niet worden gecombineerd met diepgaandere strategieën.

Diepgaande strategieën stimuleren niet alleen het begrijpen en integreren van kennis, maar helpen leerlingen ook om verbanden te leggen, kritisch na te denken en de leerstof in verschillende contexten toe te passen. Oppervlakkige strategieën daarentegen zijn dus eerder gericht op het onthouden van losse informatie. Toch is het belangrijk om dit onderscheid niet zwart-wit te benaderen. Onderzoek wijst uit dat vooral het beschikken over een breed en flexibel inzetbaar repertoire aan leerstrategieën cruciaal is. Een goede leerling leert namelijk om de juiste strategie af te stemmen op de taak, het doel, de beschikbare tijd en de context waarin geleerd wordt.

Belangrijk om te onthouden:

Hoewel oppervlakkige leerstrategieën in de literatuur als minder effectief worden beschouwd voor diepgaand leren, zijn ze zeker niet overbodig. Ze vormen vaak een noodzakelijke opstap om kennis eerst te verwerven, waarna die via diepgaandere strategieën verankerd en verdiept kan worden.
Het is dus net de combinatie en bewuste afstemming van strategieën die bepalend is voor succesvol leren.

Op de volgende pagina gaan we nog dieper in op de cognitieve leerstrategieën en ontdek je hoe je hiermee in de praktijk aan de slag kan gaan.